علل تولید سنگ کیسه صفرا
علت دقیق و واضحی برای تولید سنگ کیسهی صفرا مشخص نشده است ولی موارد ذیل را میتوان بهعنوان علل تشکیل سنگ ذکر کرد:
اگر صفرای مترشحه از کبد و ذخیره شده در کیسهی صفرا حاوی کلسترول زیاد باشد، امکان تولید سنگ بیشتر میشود. بطور طبیعی صفرای موجود در کیسهی صفرا محلول بوده و به صورت مایع است. در صورت افزایش بیش از حد ترشح کلسترول از کبد، کریستالهای جامد کلسترولی در کیسهی صفرا رسوب کرده و هستههای اولیهی تولید سنگ را به وجود میآورند.
بیلیروبین ماده شیمیایی است که از شکسته شدن و از بین رفتن سلولهای قرمز خون ایجاد میشود. در بعضی از بیماریها مانند سیروز کبدی، عفونت مجاری صفراوی و برخی بیماریهای خونی، تولید بیلیروبین افزایش پیدا میکند. افزایش بیلیروبین در کیسه صفرا هم سبب تولید سنگ میشود.
همچنین اگر به هر دلیلی اختلال در تخلیه کیسه صفرا وجود داشته باشد، به علت تغلیظ ترشحات و مایع صفراوی داخل آن، سنگ کیسهی صفرا ایجاد میشود.
سنگهای صفراوی از نوع کلسترولی با رنگ زرد میباشند و یا اینکه از نوع پیگمانی یا رنگی هستند که هسته اصلی آنها بیلیروبین با رنگ قهوهای تیره و یا سیاه است.
عوامل موثر در افزایش خطر ابتلا به Gallstone (ریسک فاکتورها)
فاکتورهای زیر سبب افزایش ریسک ابتلا به سنگ کیسهی صفرا میشوند:
سابقه فامیلی مثبت سنگ کیسهی صفرا به عنوان یک عامل خطر محسوب میشود.
در افراد چاق سنگ کیسه صفرا بیشتر دیده میشود.
در دوران حاملگی شانس ایجاد سنگ کیسه صفرا بالا میرود.
جهت مشاوره پزشکی با ما تماس بگیرید
تغییرات وزنی بسیار زیاد در مدت زمان کوتاه، اعم از کاهش یا افزایش ناگهانی وزن، یکی از علل تشکیل سنگ کیسهی صفرا است. تغییرات وزنی بیش از ۷۰۰-۵۰۰ گرم در هفته توصیه نمیشود. این تغییرا ت در زنان بیش از مردان اهمیت دارد.
درمان هورمونی با استروژن و مصرف قرصهای ضد بارداری با دوز بالا نقش قابل توجهی در تشکیل سنگ کیسه صفرا دارد. مصرف داروهایی مثل جم فیبروزیل که منجر به آزاد سازی بیش از حد کلسترول در مایع صفراوی میشوند، میتوانند باعث تشکیل سنگ کیسهی صفرا گردند.
عدم فعالیت ورزشی و ناشتایی طولانی نیز از عوامل مستعد کننده شمرده میشوند.
مصرف بالای شکر و کربوهیدرات باعث افزایش شانس ابتلا به سنگ کیسهی صفرا میشود.
زنان دو برابر مردان به سنگ کیسهی صفرا مبتلا میشوند.
در سنین بالای ۵۵ سال بیشتر دیده میشود.
در افرادی که مواد غذایی کم فیبر میخورند، شانس ابتلا بیشتر است.
در کسانی که مصرف کلسترول بالا داشته باشند و مبتلا به دیابت هستند نیز بیشتر مشاهده میگردد.
بعضی از داروهای کاهنده چربی خون استعداد فرد را برای ابتلا به سنگ کیسهی صفرا افزایش میدهد. .
در افراد مبتلا به سرطان کیسهی صفرا نیز سابقهی ابتلا به سنگ کیسهی صفرا بیشتر دیده میشود.
پیشگیری از ابتلا به سنگ کیسهی صفرا
راههای کاملا مطمئنی برای پیشگیری از ایجاد سنگ کیسه صفرا وجود ندارد ولی توجه به عوامل خطر تشکیل سنگ کیسه صفرا، میتواند موجب کاهش میزان ابتلا به آن شود.
وعدههای غذایی باید به صورت منظم و با برنامه باشد. خوردن میزان متعادلی از چربی با انقباض و تخلیه کیسه صفرا، مانع توقف صفرا شده و نقش پیشگیرانه در تولید سنگ دارد. مصرف روزانه روغن زیتون در پیشگیری از سنگ کیسهی صفرا موثر است. خوردن متعادل مواد غذایی حاوی لستین مانند تخم مرغ، شیر و بادام زمینی نیز از تشکیل سنگ کلسترولی در کیسه صفرا پیشگیری میکند. مصرف بیش از حد چربی خصوصا چربیهای اشباع شده توصیه نمیشود. استفاده از گوشت سفید و ماهی بر گوشت قرمز ارجح است.
جهت مشاوره پزشکی با ما تماس بگیرید
خوردن مایعات، دانههای گیاهی و مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه و سبزیجات توصیه میشود. مصرف مواد لبنی همچون محصولات شیر کم چرب نیز مناسب است. لازم است از خوردن بیش از حد مجاز نان سفید و پاستا پرهیز شود. مصرف متعادل و محدود بادام زمینی و بادام به ویژه در میانوعده، هم برای کاهش وزن و هم برای پیشگیری از ایجاد سنگ کیسهی صفرا موثر است.
انجام ورزش و تمرینات بدنی بهصورت منظم و مناسب نگه داشتن وزن، سبب کاهش ابتلا به سنگ کیسهی صفرا میشود.
همچنین کاهش سطح کلسترول و تریگلیسیرید خون، نقش بازدارنده در تولید سنگ کیسهی صفرا دارد.