واریکوسل در کودکان و نوجوانان (Varicocele)
واریکوسل به اتساع و پیچ در پیچ شدن وریدهای بیضه اطلاق می‌شود. مشابه پدیده ای که در وریدهای پای انسان هم می‌تواند رخ بدهد و اصطلاحا به آن واریس پا گفته می‌شود. این بیماری معمولا در دوره بلوغ دیده می‌شود و اغلب بیماران با توده اسکروتوم یا کیسه بیضه مراجعه می‌کنند. گاهی توده اسکروتوم شبیه به کیسه پر از کرم دیده می‌شود که در واقع همان وریدهای متسع هستند. واریکوسل در بیشتر موارد بدون علامت است. گاهی به صورت درد و یا احساس پری در سمت چپ و کاهش سایز بیضه تظاهر می‌کند. اگرچه واریکوسل ممکن است به صورت دو طرفه نیز دیده شود؛ ولی غالبا در سمت چپ و به صورت یک طرفه مشاهده می‌گردد. باید توجه نمود که اگر واریکوسل در سمت راست واقع شود، لازم است بررسی‌های تکمیلی به منظور رد توده‌های داخل شکمی و سایتوس اینورسوس حتما انجام شود.
جهت مشاوره پزشکی با ما تماس بگیرید
سایتوس اینورسوس یک ناهنجاری (آنومالی) مادرزادی است که در آن جابجایی احشای شکمی و قفسه سینه به طور آینه‌ای وجود دارد. به طور مثال قلب در سمت راست تشکیل شده است.
شریان‌های بیضه وظیفه‌ی خون رسانی به بیضه‌ها را داشته و ورید های آن وظیفه‌ی تخلیه خون وریدی از بیضه‌ها را به عهده دارند. این وریدها در بالای بیضه‌ها یک شبکه وریدی را می‌سازند که اصطلاحا شبکه پام پنی فورم نامیده می‌شود. اتساع و پیچ در پیچ شدن این شبکه سبب واریکوسل می‌شود. سن شایع آن حدود ۱۳ سالگی است و بیشتر در سمت چپ اتفاق می‌افتد. به لحاظ اپیدمیولوژیک یا همه‌گیرشناسی، در کودکان زیر ۹ سال به‌ندرت دیده می‌شود. سن شایع ابتلا بین ۱۰ تا ۱۹ سالگی است. همچنین علت عقیمی اولیه در ۳۵ درصد بالغین، واریکوسل است. واریکوسل به لحاظ آماری در نوجوانان لاغر بیشتر از نوجوانان چاق دیده می‌شود.
علل ایجاد واریکوسل
علت واقعی واریکوسل مشخص نشده است. واریکوسل، ۹۰ در صد موارد در سمت چپ اتفاق می‌افتد. فقدان دریچه‌های ورید بیضوی به‌عنوان یک علت بیان شده است که امکان حرکت یک طرفه خون از بیضه به سمت ورید کلیوی خصوصا در حالت ایستاده را مختل می‌کند و سبب حرکت رو به عقب خون در ورید می‌شود. ورید بیضوی سمت راست مستقیما به ورید اجوف تحتانی می‌ریزد؛ ولی ورید بیضوی سمت چپ با زاویه ۹۰ درجه به ورید کلیوی چپ می‌ریزد که سبب افزایش مقاومت در تخلیه ورید بیضوی آن سمت می‌شود. همچنین ورید کلیوی گاهی بین شریان آئورت و شریان مزانتریک فوقانی تحت فشار است که این نیز باعث افزایش مقاومت در تخلیه ورید می‌شود. طول ورید بیضوی سمت چپ حدود ۱۰-۸ سانتی متر بلندتر است. موارد ذکر شده منجر به افزایش فشار وریدی و حرکت برعکس خون ورید بیضوی سمت چپ می‌شود که سبب ابتلا به بیماری واریکوسل سمت چپ می‌گردد.
تغییرات و مشکلات این عارضه
در بیماری واریکوسل، بیضه سمت مبتلا کوچک می‌شود. علاوه بر آن، تصلب یا اسکلروز لوله‌های منی‌بر، تغییرات دژنراتیو (استحاله) عروق کوچک و آسیب سلول های مختلف بافت بیضه (سرتولی، لایدیگ و سلول های تولید کننده اسپرم) گزارش شده است.
تغییرات نامبرده، حتی در کودک ۱۲ ساله مبتلا به واریکوسل هم مشاهده شده است. این تغییرات سبب کم شدن تعداد اسپرم، افزایش فرم‌های غیر طبیعی اسپرم و کاهش حرکت اسپرم‌ها می‌شود. آسیب‌های مذکور به علت افزایش حرارت بیضه به‌وجود می‌آید که سنتز یا تولید DNA را مختل می‌کند. حرارت مناسب برای بیضه حدود ۳۳ درجه سانتیگراد است. تجمع خون در منطقه با درجه حرارت ۳۷ درجه سانتی گراد باعث آسیب دیدن بیضه می‌شود. رفلاکس متابولیت های غده آدرنال (فوق کلیوی) و کلیه از طریق وریدهای اسپرماتیک نیز به بیضه آسیب می‌رساند. همچنین پایین بودن غلظت اکسیژن در وریدهای بیضوی، منجر به آسیب بیضه می‌گردد. این تغییرات بعد از عمل جراحی واریکوسل بهبود پیدا می‌کند. عمل جراحی واریکوسل شانس بهبودی عقیمی را به صورت چشم‌گیر و قابل توجهی بالا می‌برد.
علائم واریکوسل 
اکثر بیماران مبتلا به واریکوسل بدون علامت بالینی هستند. مهم ترین یافته بالینی در معاینه بیمار، لمس و رویت وریدهای متسع است. معاینه در دو وضعیت ایستاده و خوابیده انجام می‌شود. در حالت ایستاده وریدها متسع هستند و در وضعیت دراز کشیده، وریدها خالی می‌شوند و روی هم می‌خوابند. اگر این اتفاق نیافتد، احتمال وجود توده‌ی شکمی و یا توده‌ی خلف صفاق مطرح است. به دلیل اینکه با تغییر پوزیشن یا وضعیت بیمار، تورم وریدی تغییر سایز و اندازه پیدا نمی‌کند. اندازه بیضه ها در افراد طبیعی قرینه بوده و قوام یکسانی دارند. البته با سونو گرافی اندازه گیری دقیق‌تری امکان پذیر است. واریکوسل از ۰ تا ۳ درجه بندی می‌شود. درجه واریکوسل با آتروفی و کاهش حجم بیضه ارتباط مستقیم دارد. احتمال بروز آتروفی یا لاغری بیضه در واریکوسل درجه ۳ حدود ۸۱ درصد است و در واریکوسل درجه ۲ حدود ۳۴ درصد می‌باشد.