فتق نافی در کودکان و بزرگسالان (بیرون زدگی ناف , Umbilical Hernia)
فتق نافی باعث برجستگی و بیرون زدگی ناف می‌شود. در کودکان این تورم معمولا در موقع گریه کردن، سرفه کردن و زور زدن خود را نشان می‌دهد. زمانی که بچه به پشت خوابیده و آرام است، عموما تورم برطرف می‌شود. فتق نافی در کودکان غالبا بدون علامت است ولی در سنین نوجوانی و بزرگسالی گاهی می تواند دردناک باشد.
جهت مشاوره پزشکی با ما تماس بگیرید
علت فتق نافی:
در دوره جنینی طناب نافی از محل ناف کودک بیرون می‌زند. زمان کامل شدن جنین، نزدیک شدن زایمان و بلافاصله بعد از زایمان، جدار شکم (حلقه‌ی نافی) خود به خود بسته می‌شود. ضعف عضلات و عدم بسته شدن رینگ یا حلقه نافی سبب ایجاد فتق ناف در کودک می‌شود. علل دیگر ایجاد فتق در بالغین چاقی، حاملگی‌های متعدد، آسیت شکمی (آب آوردن شکم)، جراحی‌های شکمی و دیالیز صفاقی مزمن است.
فاکتور های خطر در فتق نافی:
این فتق بیشتر در شیرخواران پره مچور یا نارس ایجاد می‌شود. همچنین در نوزادان با وزن پایین تولد، شیوع بیشتری دارد. شانس ابتلا به فتق نافی در جنس مونث و مذکر یکسان است. در نوزادان سیاه پوست نیز این فتق بیشتر دیده می‌شود.
در بالغین، چاقی مفرط و زایمان‌های متعدد از عوامل خطر ایجاد فتق نافی هستند.
عوارض فتق نافی:
فتق نافی در شیر خواران عوارض کمی دارد. البته در مواردی محتویات شکمی (عموما روده‌ها) بیرون می‌زند که گاهی در محل فتق گیر کرده و جااندازی به حفره شکمی غیر ممکن می‌شود. در این کودکان احتمال دارد محتویات بیرون زده دچار گانگرن یا مرگ بافتی شود که آن نیز سبب عفونت حفره شکم گردیده و خطرات مرگ آفرینی را برای کودک ایجاد می‌کند.
در فتق نافی بالغین هم گاهی این اتفاق حادث می‌شود.
چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟
وقتی والدین متوجه برجستگی و تورم در ناف کودک شان می‌شوند، ویزیت کودک توسط دکتر متخصص ضرورت پیدا می‌کند. همچنین اگر ناف یک نوجوان یا بزرگسال برجسته و متورم شود، باید به پزشک مراجعه کند. البته در بعضی شرایط نیاز به ویزیت اورژانسی توسط پزشک نیز ایجاد می‌شود. از جمله زمانی که کودک یا بزرگسال در ناف احساس درد شدید کند، وقتی که فتق نافی با استفراغ همراه شود و هنگامی که تورم و برجستگی ناف، حساس و دردناک باشد.
جهت مشاوره پزشکی با ما تماس بگیرید
روش تشخیص فتق نافی:
معمولا با شرح حال و معاینه بالینی، فتق نافی تشخیص داده می‌شود. البته در مواردی از سونو گرافی و CT اسکن نیز برای تشخیص آن استفاده می‌شود.
درمان فتق نافی:
این عارضه غالبا بین سنین ۱ تا ۲ سالگی خود به خود خوب می‌شود. در صورت نیاز، پزشک محتویات بیرون زده از فتق ناف را هنگام معاینه‌ی بالینی با دست جا می‌اندازد. البته والدین نباید خودشان این کار را انجام دهند. بعضی از والدین با بستن سکه بر روی ناف سعی در بهبودی فتق نافی دارند. ولی مطالعات نشان داده که هیچ تاثیری در بسته شدن حلقه نافی نداشته و حتی در این افراد نسبت به کودکان دیگر، بسته شدن نقص نافی به طور خود به خود هم دیرتر اتفاق می‌افتد. علاوه بر آن احتمال عفونت ناف در این کودکان بیشتر است. جراحی فتق نافی در موارد زیر توصیه می‌شود:
در کودکان با فنق نافی دردناک، اگر قطر نقص و فتق نافی بیش از ۱.۵ سانتی متر باشد، مواردی که طی ۲ سال پی‌گیری مداوم قطر آن کاهش پیدا نکند، زمانی که تا ۴ سالگی بهبودی حاصل نشود و نهایتا مواردی که محتویات شکمی بیرون زده و گیر افتاده باشد که در مورد اخیر درمان جراحی اورژانس نیاز می‌شود.
در بزرگسالان درمان جراحی برای پیشگیری از بزرگ شدن، درد و خطر گیر افتادن احشا داخل شکمی توصیه می‌شود. درمان جراحی از طریق یک برش که زیر ناف داده شده، انجام می‌گیرد. محتویات بیرون زده جا انداخته می‌شود و سپس نقص جدار شکم در محل ناف ترمیم می‌گردد.
مراقبت‌های لازم بعد از عمل جراحی:
کودک و بزرگسال مبتلا به فتق نافی معمولا روزی که در بیمارستان بستری می‌شود به صورت سرپایی عمل جراحی شده و همان روز هم مرخص می‌گردد. مگر اینکه بیماری زمینه ای دیگری داشته باشد که نیاز به مراقبت‌های ویژه را ضروری سازد.
محل برش جراحی، زیر ناف و چسبیده به آن است. پانسمان زخم بعد از ۴۸ ساعت برداشته شده و توصیه‌ی استحمام داده می‌شود. در صورت استفاده از نخ غیر قابل جذب، بخیه‌های بیمار بعد از ۷ روز کشیده می‌شود. درد بیمار ۲ تا ۳ روز طول می‌کشد و در طی این مدت برای تسکین درد، استامینوفن یا بروفن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورت ادامه درد علیرغم دریافت مرتب مسکن، لازم است از پزشک معالج کمک گرفت. در ۲۴ ساعت اول بعد از عمل، معمولا حالت تهوع و استفراغ وجود دارد. در طی این مدت بهتر است از مایعات و آب میوه استفاده شود. ولی بعد از ۲۴ ساعت، تغذیه با رژیم غذایی معمولی بلامانع است. چند ساعت بعد از عمل جراحی، ایستادن، نشستن و چهار دست و پا رفتن برای کودک عمل شده بلامانع است.
بین ۲ تا ۴ هفته پس از جراحی، باید از دوچرخه سواری و برداشتن جسم سنگین امتناع شود. اصلی ترین نگرانی بعد از عمل فتق ناف، عفونت زخم است. علایم آن شامل تشدید درد حدود پنج تا هفت روز بعد از عمل، قرمز شدن زخم و خروج ترشحات بد بوی سبز یا کرم رنگ از محل زخم می‌باشد. در صورت عفونت زخم نیز باید جهت درمان به جراح مربوطه مراجعه شود.
سلام آقای دکتر
ممنونم از مطالب مفیدی که در اختیار ما قرار میدید.
دختر من از بدو تولد نافش بیرون بود ولی درد نداشت الان که سه سالش شده بعد از غذا خوردن دل درد میشه ولی نافش دیگه بیرون نیست. من هفته ی قبل به شما مراجعه کردم و شما فرمودید یک فتق مخفی داره و سونوگرافی خواستید. که حرف شما رو تایید کرد و گفتید باید عمل بشه.
سوال من اینه که چقدر دیگه میتونم عملش رو به تاخیر بندازم؟
بازم از شما ممنونم
باسلام و تشکر، اگر کودک در هنگام تولد فتق نافی داشته باشد و علی رغم ظاهر بهبود یافته، در حال حاضر با سونوگرافی فتق او تایید شود، از نظر علمی توصیه می‌شود در سن ۵-۴ سالگی عمل جراحی و ترمیم شود.