رفلاکس گوارشی چیست؟
برگشت محتویات معده به مری یا رفلاکس گوارشی، یکی از بیماری‌های شایع در کودکان می‌باشد. این برگشت لزوما باعث بیماری و عوارض ناشی از رفلاکس نمی‌شود و ممکن است به صورت طبیعی یا فیزیولوژیک، در ساعاتی از روز، خصوصا در شیرخواران و کودکان دیده شود.
البته عوامل بازدارنده برای پیشگیری از رفلاکس به صورت فیزیولوژیک و طبیعی وجود دارند. از جمله وجود بزاق دهان که سبب قلیایی شدن محیط مری، مخصوصا قسمت تحتانی آن که در معرض اسید است، می‌شود.
اندازه‌ی کافی طول مری شکمی هم سبب اعمال فشار مثبت روی قسمت تحتانی مری شده و باعث بسته شدن آن و جلوگیری از رفلاکس می‌شود.
همچنین اسفنکتر تحتانی مری که درواقع یک عضله‌ی فیزیولوژیک می‌باشد، بعد از تخلیه‌ی محتویات مری به معده بسته می‌شود و منجر به پیشگیری از رفلاکس می‌گردد.
زاویه هیس از دیگر عوامل بازدارنده به شمار می‌رود و زاویه‌ای بین معده و مری شکمی است که تنگ بودن این زاویه مانع رفلاکس گوارشی می‌شود.
حرکات دودی قوی مری نیز سبب عبور منظم و ریتمیک غذا از دهان به سمت معده می‌شود و مسیر یک‌طرفه‌ای برای حرکت غذا ایجاد می‌کند.
جهت مشاوره پزشکی با ما تماس بگیرید
رفلاکس گوارشی پاتولوژیک یا بیماری‌زا
رفلاکس به صورت فیزیولوژیک و طبیعی در کودکان و بالغین می‌تواند در طول روز وجود داشته باشد و لزوما سبب بیماری نمی‌شود. رفلاکسی را پاتولوژیک یا بیماری‌زا می‌نامند که سبب اختلال در رشد و تکامل طبیعی کودک، اختلال خواب، آسپیراسیون یا برگشت محتویات معده به ریه و عفونت آن شود.
درد شکم، درد خلف جناغ ، التهاب یا زخم قسمت تحتانی مری، تنگی مری و مری بارت از عوارض دیگر رفلاکس گوارشی می‌باشد.
علائم و نشانه‌های رفلاکس گوارشی در کودکان:
– استفراغ
– گریه‌ی غیر معمول و بی‌قراری
– اختلال خواب
– آپنه یا حملات وقفه‌ی تنفسی
– برادیکاردی یا کاهش ضربان قلب
– کاهش اشتها
– کاهش وزن
– ویزینگ یا خس خس تنفسی
– استریدور یا تنفس صدادار
– درد شکم
– درد قفسه‌ی سینه
– پنومونی‌های مکرر
– گلو درد
– گرفتگی صدا
– لارنژیت یا التهاب حنجره
– ترش کردن (Water Brash)
– سندرم سندیفر (کج کردن متناوب گردن به یک طرف)
– رگورژیتیشن یا بازگشت غذا به دهان
– آسیب دیدن و سایش دندان‌ها
– بوی بد دهان 
تشخیص رفلاکس گوارشی
تشخیص این بیماری با گرفتن عکس رنگی از مری و معده برای نشان دادن شکل مری و معده و همچنین رویت حرکات دودی مری، امکان پذیر است.
اندازه‌گیری اسیدیته‌ی قسمت تحتانی مری یا Ph متری، استاندارد طلایی در تشخیص این بیماری به‌شمار می‌رود.
انجام مانومتری که در واقع ثبت حرکات دودی و ریتمیک مری می‌باشد، از ابزارهای تشخیصی دیگر است.
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، رویت التهاب و زخم قسمت تحتانی مری، نمونه برداری از مری و تعیین مرحله بندی شدت زخم و یا التهاب، از دیگر اقدامات تشخیصی می‌باشد.
در مواردی از اسکن ایزوتوپ برای ارزیابی زمان مناسب تخلیه معده نیز استفاده می‌شود.
درمان دارویی
در ۹۰ درصد از بیماران، درمان دارویی موثر است و نیاز به جراحی را متنفی می‌کند. قرار دادن شیرخوار در وضعیت طاق باز (سوپاین) که سر و تنه‌اش هم بالاتر از سطح افقی قرار گرفته باشد، به درمان بیمار کمک خواهد کرد.
تجویز داروهای کاهش دهنده‌ی اسید معده، جهت درمان دارویی رفلاکس گوارشی پیشنهاد می‌گردد.
قابل ذکر است که استفاده از داروی سیساپراید به علت عوارض قلبی و ایجاد اختلال در ریتم قلبی، توصیه نمی‌شود.
داروهایی که حرکات قسمت فوقانی دستگاه گوارش را افزایش می‌دهند از جمله دامپریدون و متوکلوپرامید هم در درمان رفلاکس گوارشی موثر هستند.
درمان جراحی
درمان جراحی در موارد زیر توصیه می‌شود:
– بیماران با اختلالات آناتومیک یا شکلی
– موارد مقاوم به درمان طبی
– داشتن حملات آپنه یا وقفه تنفسی
– عفونت های مکرر و مقاوم ریه
– ایجاد مشکلات جدی در مری مانند زخم، تنگ شدن مری و خونریزی
در عمل جراحی مکانیسمی ایجاد می‌شود که از برگشت ترشحات معده به مری پیشگیری به عمل آید.
پیش آگهی
پیش آگهی بیماری رفلاکس گوارشی خوب بوده و کاملا قابل درمان می‌باشد.